Wie meent dat de lichtinstallaties van Herman Kuijer zo eenvoudig zijn als ze ogen, vergist zich in de meeste gevallen. Het veelkleurige object boven de raadstafel van het gemeentehuis in Gemert Bakel blijkt bij intensieve bestudering (en uitleg door de bedenker), bijvoorbeeld een staaltje technisch vernuft te bevatten: met engelengeduld is het object minutieus geconstrueerd in de computer en vervolgens met grote precisie opgebouwd uit diverse onderdelen. Kuijer: “Ik vond de draadconstructie op het computerscherm zo prachtig, dat ik besloot om het object precies zo uit te voeren. De draden moesten het licht gaan vangen en de contouren van de vorm openbaren. Uiteraard vergde dat nogal veel technische berekeningen, en mijn team en ik hebben diverse oplossingen bedacht voordat we de uiteindelijke materialen kozen.”
Dat Kuijer meestal niet verwijst naar die technische complexiteit kan niet worden uitgelegd als bescheidenheid. Alleen het resultaat telt. En dat resultaat toont een langzaam veranderend, veelkleurig object, dat binnen deze locatie ‘gelezen’ kan worden als een verwijzing naar het politieke spel tussen mensen van diverse pluimage. Dat spel is nooit statisch, maar altijd in flux, zoals ook dit object voortdurend verandert. Wie de moeite zou nemen te wachten op herhalingen, moet minstens 1,5 jaar uittrekken, want pas dan verschijnt dezelfde kleurencombinatie. “In mijn achterhoofd zit ergens de opdracht ‘een verbeelding van de openheid van bestuur’, en indirect komt dat in het werk ook tot uiting. Maar ik kijk primair naar de plek en wat die van mij vraagt.”
Het object, een verticaal geplaatste donut-vorm die qua maat overeenkomt met de tafel, bestaat uit een raster van cirkels, gemaakt van buismateriaal, en kleine aluminium buisjes die de cirkels met elkaar verbinden. In het hart van alle cirkels zijn kleurige tl-buizen bevestigd, die licht uitstralen dat wordt opgevangen door de aluminium buisjes. Licht is niet zichtbaar. Licht wordt pas zichtbaar als het ergens op valt. Door de lichtreflecties op de ijle constructie vult de kijker in zijn geest als het ware de tussenvlakken in, en ziet hij een duidelijke sculptuur boven de raadstafel.
Daar stopt het niet. De lichtintensiteiten van de tl-buizen worden in verschillende sequenties door een computerprogramma aangestuurd, van hoge intensiteit naar lage intensiteit, en omgekeerd. Door die verschillende snelheden zijn de kleurenreeksen telkens uniek, en garanderen een permanente verandering van het licht en verandering van de zichtbaarheid van de sculptuur.
Last, maar niet least: Kuijer stelde voor de ramen van de vergaderzaal niet te blinderen, zoals men gewend was, noch overdag, noch ‘s-avonds. Daarmee wordt aan voorbijgangers niet alleen het object getoond, maar ook waar politiek voor kan staan: openheid van bestuur.
Fotografie: Norbert van onna